Co to jest podatek VAT?

fot. pixaby.com/CC creative commons

Podatek VAT w Polsce został wprowadzony w 1993 roku. Został wprowadzony z konieczności harmonizacji podatkowej państw należących do Unii Europejskiej i został ustanowiony za pomocą dyrektyw z 1967 roku. Czym dokładnie jest podatek VAT i jakie są zasady jego ustalania?

Co to jest podatek VAT?

Podatek od towarów i usług jest daniną, która dotyczy zarówno sprzedawców, jak i nabywców, ponieważ jego wartość jest doliczana do wartości netto transakcji kupna-sprzedaży.

Podatek VAT jest wprowadzany na każdym etapie produkcji przez podmioty wnoszące wartość dodaną. Przedsiębiorca, rozliczając podatek, płaci jego wysokość zależną od wartości netto sprzedaży. Ma również prawo odliczyć podatek VAT jeżeli wydatek, z którym podatek jest powiązany, ma związek z działalnością opodatkowaną. 

Wyróżnić możemy dwa rodzaje podatku VAT - podatek VAT należny i naliczony.

Podatek VAT należny powstaje w momencie wystawienia faktury sprzedaży. Wartość VAT podlega wpłacie do urzędu skarbowego.

Podatek VAT naliczony, to natomiast wartość, o jaką nabywca ma możliwość obniżyć podatek VAT należny w składanej deklaracji podatkowej.

Struktura JPK V7

Nowa struktura JPK obowiązująca od 1 października 2020 roku została podzielona na dwie części: ewidencyjną i deklaracyjną. Oznacza to, że przedsiębiorca nie ma już konieczności składania osobno deklaracji VAT-7 lub VAT-7K i plików JPK_VAT, gdyż obie deklaracje zostały zastąpione jednym plikiem JPK_V7. 

Podatnicy rozliczający podatek VAT w okresach miesięcznych składają JPK V7M zarówno w części deklaracyjnej jak i ewidencyjnej do 25. dnia miesiąca za miesiąc poprzedni.

Jakie czynności należy opodatkować podatkiem VAT

Ustawa o VAT wskazuje, że należy opodatkować podatkiem VAT:

• odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju
• eksport towarów
• import towarów na terytorium kraju, czyli przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego
• towary objęte remanentem likwidacyjnym
• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju
• wewnątrzwspólnotową dostawę towarów

Podatek VAT – jak ustalić podstawę opodatkowania

Podstawą opodatkowania podatkiem VAT jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usług otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży, wraz z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami, które mają wpływ na cenę towarów. W związku z tym podstawę opodatkowania powiększa się o kwotę podatków, cła, opłat i innych należności o podobnym charakterze oraz kosztów dodatkowych, jakimi są np. prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Do podstawy opodatkowania nie wlicza się natomiast kwot dotyczących obniżek cen lub upustów, np. rabatów udzielanych w związku z wcześniejszą zapłatą.

Obowiązujące stawki VAT w Polsce

Aktualnie obowiązujące stawki podatku VAT w Polsce wynoszą:

• 23% jest to podstawowa stawka podatku VAT
• 8% stawka obniżona, np. roboty budowlano-montażowe, remonty i roboty konserwacyjne związane z budownictwem mieszkaniowym i infrastrukturą towarzyszącą, obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, niektóre usługi gastronomiczne
• 5% stawka obniżona, np. produkty rolne, inwentarz żywy, książki i czasopisma specjalistyczne
• 0% stawka dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz eksportu towarów

Narzędzia uszczelniające system podatkowy w Polsce

Aby zapobiec powiększającej się luce podatkowej, ustawodawca wprowadził odpowiednie narzędzia, których zadaniem jest doprowadzenie do wyeliminowania oszustw i nadużyć na gruncie podatku VAT. Należą do nich 

• mechanizm podzielonej płatności, tzw. split payment który polega na płatności z wykorzystaniem tzw. komunikatu przelewu, który ma na celu zabezpieczenie podatku VAT należnego podlegającego wpłacie do urzędu.
• biała lista podatników VAT która obowiązek weryfikacji rachunków bankowych kontrahentów z tą listą. Po spełnieniu określonych warunków zapłata na rachunek kontrahenta nieznajdujący się na białej liście grozi nałożeniem sankcji.