Podatek akcyzowy - co to jest i czym się charakteryzuje

Podatek akcyzowy, podobnie jak podatek od towarów i usług, jest podatkiem pośrednim. Dotyczy on tylko niektórych kategorii wyrobów i jest wkalkulowany w cenę sprzedaży towarów. 

Uregulowanie prawne

Podstawowym aktem prawa wspólnotowego regulującym podatek akcyzowy w Unii Europejskiej jest dyrektywa Rady 2008/118/WE. W Polsce natomiast obowiązują zapisy zawarte w ustawie z 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym oraz rozporządzeniu Ministra Finansów wydanym na podstawie delegacji zawartych w ww. ustawie. Akty te regulują kwestię objęcia podatkiem akcyzowym wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych, organizację obrotu tymi wyrobami, a także oznaczanie znakami akcyzy.

Kto jest zobowiązany do zapłacenia podatku akcyzowego?
Zobowiązani do odprowadzania podatku akcyzowego są producenci i importerzy wyrobów akcyzowych wykonujący czynności określone w ustawie. Należą do nich:

• produkcja wyrobów akcyzowych
• sprzedaż wyrobów akcyzowych na terytorium kraju
• eksport i import wyrobów akcyzowych
• wyprowadzenie wyrobów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego
• nabycie wewnątrzwspólnotowe i dostawa wewnątrzwspólnotowa
• nabycie lub posiadanie przez podatnika wyrobów akcyzowych, jeżeli od tych wyrobów nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości
• ubytki lub niedobory wyrobów akcyzowych zharmonizowanych powstałe w czasie produkcji, magazynowania, przerobu, zużycia lub przewozu

Co to są wyroby akcyzowe zharmonizowane oraz niezharmonizowane?

Ustawa o podatku akcyzowym wprowadza podział na wyroby akcyzowe zharmonizowane i wyroby akcyzowe niezharmonizowane. Do pierwszej grupy należą paliwa silnikowe, oleje opałowe i gaz, energia elektryczna, napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe. Z kolei wyroby akcyzowe niezharmonizowane to pozostałe wyroby akcyzowe, m.in.: samochody osobowe, broń, kosmetyki, wyroby perfumeryjne, skóry futerkowe.

Podstawa opodatkowania 

W przypadku wyrażenia stawki akcyzy w procencie podstawą opodatkowania jest:

• kwota należna z tytułu sprzedaży na terytorium kraju wyrobów akcyzowych pomniejszona o kwotę podatku od towarów i usług oraz o kwotę akcyzy, należne od tych wyrobów
• kwota, jaką nabywca jest obowiązany zapłacić za wyroby akcyzowe – w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego
• kwota należna z tytułu dostawy wyrobów akcyzowych na terytorium państwa członkowskiego w przypadku dostawy wewnątrzwspólnotowej
• wartość celna wyrobów akcyzowych powiększona o należne cło  w przypadku importu

Jeżeli stawki akcyzy ustalane są kwotowo, podstawą opodatkowania jest ilość towarów wyrażona w litrach, kilogramach lub sztukach.

Stawki podatku akcyzowego

W zakresie struktury i stawek podatku akcyzowego system podatkowy Unii Europejskiej wymaga, aby państwa członkowskie stosowały określony dla poszczególnych wyrobów poziom minimalny wysokości podatku. Rozwiązanie to powoduje duże zróżnicowanie wysokości akcyzy dla poszczególnych wyrobów. W ustawie o podatku akcyzowym określone zostały stawki podatku dla wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych. Wyrażone są one w:

• kwocie na jednostkę wyrobu
• procencie podstawy opodatkowania
• procencie maksymalnej ceny detalicznej
• kwocie na jednostkę wyrobu i procencie maksymalnej ceny detalicznej

Deklaracje dotyczące podatku akcyzowego

Podatnicy mają obowiązek składać deklaracje podatkowe w urzędzie celnym. Deklaracje podatkowe składają się z formularza głównego AKC-4/AKC-4zo oraz formularzy szczegółowych o podatku akcyzowym, dotyczących poszczególnych grup wyrobów akcyzowych. Deklaracje należy złożyć w określonych terminach:

• do 25 dnia kolejnego miesiąca za miesiąc poprzedni na podstawie złożonej deklaracji AKC-4/AKC-4zo
• do 14 dni, licząc od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu rejestracji samochodu osobowego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym  dla deklaracji AKC-U/S

Deklaracje rozliczające podatek akcyzowy można złożyć przez internet w ramach usługi e-Zefir. Przesyłane drogą elektroniczną dokumenty muszą być opatrzone jednym z dostępnych rodzajów podpisów elektronicznych.