Konsekwencje podatkowe wystawiania pustych faktur

Pusta faktura jest fakturą VAT, nieodzwierciedlającą rzeczywistego zdarzenia. Jakie zatem konsekwencje czekają na nabywcę jak i wystawcę pustej faktury.

Obowiązek odprowadzenia VAT u sprzedawcy

Jeżeli zdarzenia wskazane na fakturze nie zaistniały, to nie ma to znaczenia dla powstania obowiązku zapłaty wykazanego na fakturze podatku VAT. Zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy VAT podatnik jest zobowiązany zapłacić podatek VAT w wysokości zgodnej z fakturą wystawioną i wprowadzoną do obrotu bez względu czy odzwierciedla ona stan faktyczny, czy też nie.

Konsekwencje podatkowe wystawienia pustej faktury 

Podatnikowi, który wystawia puste faktury, grożą sankcje zawarte w Kodeksie karnym skarbowym:

• podatnik, który składając deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie
• kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku za wykonanie świadczenia, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych
• kto wystawia fakturę lub rachunek w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obu tym karom łącznie

Jak uniknąć konsekwencji

Jeśli wystawienie pustej faktury wynika wyłącznie z niedopatrzenia przedsiębiorcy, istnieją dwa wyjścia umożliwiające uniknięcia negatywnych konsekwencji:

• anulowanie faktury - możliwe tylko w sytuacji, gdy faktura nie trafiła do obiegu prawnego - czyli nie przekazano/udostępniono jej odbiorcy
• korygowanie faktury do zera - jeżeli nie ma możliwości anulowania faktury, konieczne będzie wystawienie faktury korygującej. Ustawa o VAT nie mówi wprost o korygowaniu faktur nieodzwierciedlających rzeczywistych transakcji, ale w praktyce takie postępowanie jest stosowane

Prawo do odliczenia podatku u nabywcy

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 4 ustawy o VAT wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w przypadku gdy:

• stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności
• podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością
• potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego – w części dotyczącej tych czynności

Prawo do odliczenia podatku VAT daje więc tylko i wyłącznie faktura wystawiona rzetelnie. Za rzetelną fakturę uznaje się taką, która przede wszystkim dokumentuje stan faktyczny. Pusta faktura nie ma nic wspólnego z rzeczywistymi zdarzeniami, a więc nie pozwala na rozliczenie podatku naliczonego.

Konsekwencje wynikające z odliczenia VAT

Jeżeli podatnik, który odliczył VAT z pustej faktury, sam zdecyduje się na korektę błędu (jeszcze przed wykryciem tego faktu przez urząd skarbowy), będzie miał obowiązek:

• cofnąć się do okresu, w którym nastąpił błąd oraz dokonać zapisów w rejestrze VAT na minus
• złożyć korekty struktury JPK V7 za te okresy
• odprowadzić na rzecz urzędu różnicę w kwocie podatku do zapłaty wraz z naliczonymi odsetkami

Jeżeli natomiast podatnik sam nie skoryguje błędnie odliczonego VAT z pustej faktury, a podczas kontroli urzędu takie odliczenie zostanie zakwestionowane - postępowanie podatnika może zostać uznane za wykroczenie lub nawet przestępstwo skarbowe.

Pusta faktura a struktura JPK V7

Podatek VAT z pustej faktury nie może zostać wykazany w strukturze JPK V7. Podyktowane jest to faktem, że kwota podatku należnego wskazana na takiej fakturze nie jest w istocie podatkiem należnym w rozumieniu przepisów ustawy VAT. Nie zmienia to jednak faktu, iż podatek wskazany na pustej fakturze trzeba zapłacić.