Pusta faktura VAT - konsekwencje prawne

fot. fot. pixaby.com/CC creative commons

Pusta faktura to faktura VAT która nieodzwierciedla rzeczywistego zdarzenia gospodarczego. Jakie konsekwencje powstają w wyniku wystawienia pustej faktury po stronie nabywcy jak i wystawcy? Odpowiedź w dzisiejszym artykule Bizin.pl

Pusta faktura u sprzedawcy - obowiązek odprowadzenia VAT

Jeżeli zdarzenia wskazane na fakturze nie zaistniały, wówczas nie ma to znaczenia dla powstania obowiązku zapłaty wykazanego na fakturze podatku VAT. Zgodnie z ustawą VAT podatnik jest zobowiązany do zapłaty podatku VAT w wysokości zgodnej z fakturą wystawioną i wprowadzoną do obrotu bez względu czy odzwierciedla ona stan faktyczny, czy nie.

Konsekwencje podatkowe 
Podatnikowi, który wystawia puste faktury, grożą sankcje zawarte w Kodeksie karnym skarbowym tj.:

"§  1.  Kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.
§  2.  Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obu tym karom łącznie.
§  2a. Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, a kwota podatku wynikająca z faktury albo suma kwot podatku wynikających z faktur jest małej wartości, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie."
 
Kodek karnym przewiduje natomiast znacznie surowsze kary. W myśl art. 270a Kodeksu karnego: "Kto, w celu użycia za autentyczną, podrabia lub przerabia fakturę w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury jako autentycznej używa, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8." Oraz art. 277a Kodeksu karnego: "Kto dopuszcza się przestępstwa określonego w art. 270a § 1 albo art. 271a § 1 wobec faktury lub faktur, zawierających kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest większa niż dziesięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od lat 5 do 25."

Uniknięcie konsekwencji 

Jeśli wystawienie pustej faktury wynika z niedopatrzenia przedsiębiorcy, istnieją dwa wyjścia umożliwiające uniknięcia negatywnych konsekwencji anulowanie faktury - możliwe tylko w sytuacji, gdy faktura nie trafiła do obiegu prawnego - czyli nie przekazano/udostępniono jej odbiorcy lub skorygowanie faktury do zera - jeżeli nie ma możliwości anulowania faktury, konieczne będzie wystawienie faktury korygującej. 

Pusta faktura u nabywcy a prawo do odliczenia podatku

W myśl ustawy o VAT wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w przypadku gdy:

• stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności,
• podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,
• potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego – w części dotyczącej tych czynności.

Prawo do odliczenia podatku VAT daje więc tylko i wyłącznie faktura wystawiona rzetelnie. Za rzetelną fakturę uznaje się taką, która przede wszystkim dokumentuje stan faktyczny. Pusta faktura nie ma nic wspólnego z rzeczywistymi zdarzeniami, a więc nie pozwala na rozliczenie podatku naliczonego.

Konsekwencje wynikające z odliczenia VAT

Jeżeli podatnik, który odliczył VAT z pustej faktury, sam zdecyduje się na korektę błędu), będzie miał obowiązek:

• cofnąć się do okresu, w którym nastąpił błąd oraz dokonać zapisów w rejestrze VAT na minus,
• złożyć korekty struktury JPK V7 za te okresy,
• odprowadzić na rzecz urzędu różnicę w kwocie podatku do zapłaty wraz z naliczonymi odsetkami.

Jeżeli natomiast podatnik sam nie skoryguje błędnie odliczonego VAT z pustej faktury, a podczas kontroli urzędu takie odliczenie zostanie zakwestionowane - postępowanie podatnika może zostać uznane za wykroczenie lub nawet przestępstwo skarbowe.

Pusta faktura a JPK V7

Podatek VAT z pustej faktury nie może zostać wykazany w strukturze JPK V7. Podyktowane jest to faktem, że kwota podatku należnego wskazana na takiej fakturze nie jest w istocie podatkiem należnym w rozumieniu przepisów ustawy VAT. Nie zmienia to jednak faktu, iż podatek wskazany na pustej fakturze trzeba zapłacić.