Preferencyjna stawka VAT - kiedy stosować

fot. pixaby.com/CC creative commons

Zerowa stawka VAT to preferencyjna stawka podatku od towarów i usług która stosowana jest między innymi przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów jak również przy eksporcie towarów poza UE. W określonych sytuacjach i po spełnieniu wymagań zawartych w ustawie o VAT, preferencyjną stawkę można także stosować w obrocie krajowym.

Towary i usługi objęte 0% stawką VAT  

Informacja o tym, które towary i usługi mogą być objęte 0% stawką VAT znajduje się w art. 83 ustawy o VAT. Wykaz ten obejmuje między innymi dostawy towarów służących do zaopatrywania samolotów i statków, dostawy towarów do wolnych obszarów celnych, towarów przeznaczonych do przerobu na terytorium kraju, a także dostaw sprzętu komputerowego dla placówek oświatowych zgodnie z załącznikiem nr 8 do ustawy o VAT.

Eksport towarów

Przez eksport towarów należy rozumieć dostawę towarów wysłanych lub transportowanych z terytorium kraju należącego do UE do kraju z poza UE przez dostawcę lub nabywcę.

W eksporcie towarów stawka podatku VAT wynosi 0% po spełnieniu określonych w ustawie warunków. Podstawowym kryterium umożliwiającym zastosowanie 0% stawki VAT jest dokument potwierdzający wywóz towarów poza terytorium UE który podatnik musi otrzymać przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy. Dokumentem tym jest elektroniczny komunikat IE-599 przesyłany przez urząd celny. W sytuacji gdy podatnik nie otrzyma takiego potwierdzenia, wówczas zastosowanie mają krajowe stawki VAT odnoszące się do konkretnych towarów.

Usługi związane z eksportem towarów

W art. 83 ustawy o VAT ustawodawca określił szereg usług zawiązanych z eksportem towarów dla których można zastosować 0% stawkę VAT. Należą do nich m.in.: usługi polegające na wykonywaniu czynności związanych bezpośrednio z organizacją eksportu towarów, w szczególności wystawianiu dokumentów spedytorskich, konosamentów i załatwianiu formalności celnych. Do usług tych należą również usługi bezpośrednio związane z eksportem towarów tj. pakowanie, przewóz do miejsc formowania przesyłek, składowanie, przeładunek, ważenie, kontrola i nadzór nad bezpieczeństwem przewozu.

Usługi te podlegają opodatkowaniu preferencyjną stawką VAT wówczas gdy podatnik prowadzi dokumentację, z której jednoznacznie wynika, że czynności te zostały wykonane przy zachowaniu ustawowych warunków.

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

Poprzez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów rozumie się wywóz towarów z kraju należącego do UE do innego kraju członkowskiego UE. Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów występuje również jeżeli do podatnika dokonującego dostawy nie mają zastosowania zwolnienia z uwagi na wysokość osiągniętego obrotu. Transakcje dokonywane jako WDT podlegają opodatkowaniu według stawki 0% przy zachowaniu wszystkich warunków przewidzianych ustawą.

Pierwszym warunkiem jest konieczność posiadania przez dostawcę oraz nabywcę ważnego numeru identyfikacyjnego dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej. Dostawca i nabywcą muszą być również zarejestrowani jako podatnicy VAT-UE. Wyjątkiem jest dostawa nowych środków transportu – bez względu czy dostawca jest podatnikiem czy nie, obowiązek podatkowy powstanie za zasadach dotyczących tej procedury.

Kolejnym warunkiem stosowania preferencyjnej stawki VAT jest konieczność posiadania przez dostawcę dowodów, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z Polski i dostarczone do nabywcy na terytorium innego kraju UE. Do dowodów tych można zaliczyć:

• dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika,
• specyfikację poszczególnych sztuk ładunku,
• korespondencję handlową z nabywcą w tym jego zamówienie,
• dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztów frachtu,
• dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie, w takim przypadku inny dokument stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania.

W sytuacji gdy wywóz towarów dokonywany jest przy pomocy środka transportu dostawcy lub nabywcy, a także w sytuacji gdy na podstawie innych posiadanych dokumentów dostawca nie może uwiarygodnić faktu dostarczenia towaru do nabywcy, podatnik powinien posiadać dokument potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego UE.

Szczególne przypadki stosowania 0% stawki VAT

Usługi turystki

W myśl art. 119  ustawy o VAT usługi turystyki, których podstawą opodatkowania jest marża, podlegają opodatkowaniu stawką 0%, jeżeli usługi nabywane od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty są świadczone poza terytorium Unii Europejskiej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone zarówno na terytorium UE jak i poza nim to 0% stawka VAT dotyczy tylko części usług świadczonych poza UE. Reguła ta nie dotyczy natomiast biur podróży nabywających usługi transportu lotniczego i morskiego.

Usługi transportu

Preferencyjną stawkę VAT stosuje się również do towarów i usług ściśle wymienionych w rozdziale 4 rozporządzenia w sprawie obniżonych stawek. Zgodnie z paragrafem 6 ust. 1 tego rozporządzenia 0% stawkę VAT stosuje się do m.in. do:

• usług transportu towarów, jeżeli transport ten wykonywany jest w całości na terytorium kraju i stanowi część usługi transportu międzynarodowego;
• wewnątrzwspólnotowych usług transportu towarów, jeżeli transport ten stanowi część usługi transportu międzynarodowego;
• usług transportu towarów przewożonych przez osoby podróżujące, takich jak bagaż lub pojazdy samochodowe, jeżeli transport tych osób jest opodatkowany podatkiem według stawki w wysokości 0%;
• usług świadczonych osobom w środkach transportu morskiego, lotniczego i kolejowego, jeżeli transport tych osób jest opodatkowany podatkiem według stawki w wysokości 0%;
• usług świadczonych na obszarze polskich portów morskich, polegających na obsłudze pasażerów w tych portach;
• usług świadczonych przez pośredników działających w imieniu i na rzecz osób trzecich, jeżeli pośredniczą oni w transakcjach dokonywanych poza terytorium Unii Europejskiej.

Stawka VAT 0% przy towarach sprzedanych podróżnym

Osoby fizyczne niemające stałego miejsca zamieszkania na terytorium UE, mają prawo do otrzymania zwrotu podatku zapłaconego przy nabyciu towarów na terytorium kraju, które w stanie nienaruszonym zostały wywiezione przez nie poza terytorium UE w bagażu osobistym podróżnego.

Zgodnie z art. 129 ustawy o VAT, do dostawy towarów, od których dokonano zwrotu podatku podróżnemu, sprzedawca ma prawo do stosowania 0% stawki VAT. Aby jednak mógł zastosować preferencyjną stawkę VAT, musi spełnić następujące warunki:

• powiadomić pisemnie naczelnika urzędu skarbowego, o fakcie że jest uprawnionym sprzedawcą i o miejscu, gdzie podróżny dokonujący zakupów towarów będzie mógł odebrać podatek, oraz z jakimi podmiotami ma zawarte umowy dotyczące dokonywania zwrotów i przedłożyć kopie tych umów,
• przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy musi otrzymać imienny dokument wystawiony przez sprzedawcę, z potwierdzeniem wywozu tych towarów poza terytorium UE.

Jeżeli zwrot podatku dokonany zostanie w formie polecenia przelewu, czeku rozrachunkowego lub karty płatniczej, dodatkowym warunkiem umożliwiającym zastosowanie 0% stawki VAT będzie posiadanie dokumentów, określonych odrębnymi przepisami, potwierdzających dokonanie zwrotu kwoty tego podatku.