Na czym polega jednorazowa amortyzacja i kiedy można z niej skorzystać?

fot. fot. pixaby.com/CC creative commons

Jednorazowa amortyzacja to uproszczona forma rozliczenia kosztów zakupu środków trwałych, która wiąże się jednak z określonymi warunkami. Dobrą wiadomością jest to, że w praktyce spełnienie tych wymagań często nie jest skomplikowane. Na czym polega ten przywilej i jakie przedmioty można w ten sposób amortyzować?

Czym jest amortyzacja?

Amortyzacja to sposób rozliczania wydatków poniesionych na zakup składników majątku firmy. Zamiast księgować koszt zakupu jednorazowo, rozkłada się go na raty – tzw. odpisy amortyzacyjne – w kolejnych miesiącach. Dotyczy to środków trwałych, czyli rzeczy będących własnością przedsiębiorcy, używanych wyłącznie do celów firmowych, kompletnych i zdatnych do użytku, których okres użytkowania przekracza jeden rok.

Typowe środki trwałe to m.in. sprzęt biurowy, maszyny, urządzenia czy wyposażenie firmy – o ile są kompletne i wykorzystywane w działalności.

Jakie metody amortyzacji są dostępne?

Do wyboru są różne metody amortyzowania środków trwałych:

• liniowa,
• degresywna,
• według stawek indywidualnych,
• jednorazowa.

Wybór metody nie zawsze jest dowolny – przepisy określają, kiedy można zastosować daną metodę i jakie stawki obowiązują.

Amortyzacja jednorazowa – kiedy można z niej skorzystać?

Środki trwałe do 10 000 zł

Jeśli wartość środka trwałego nie przekracza 10 000 zł (netto dla VAT-owców, brutto dla nie-VAT-owców), przedsiębiorca nie musi go wprowadzać do ewidencji – może od razu zaliczyć wydatek do kosztów uzyskania przychodu, o ile jest odpowiednio udokumentowany.

Jeśli jednak taki środek zostanie ujęty w ewidencji, może być objęty jednorazową amortyzacją – cały koszt można zaliczyć w miesiącu, w którym środek został przyjęty do użytku.

Środki trwałe powyżej 10 000 zł

W przypadku droższego majątku (powyżej 10 000 zł), jednorazowa amortyzacja możliwa jest tylko w ramach tzw. pomocy de minimis. Skorzystać z niej mogą:

• osoby rozpoczynające działalność w danym roku,
• mali podatnicy, czyli tacy, których roczny przychód nie przekroczył 2 000 000 euro (przeliczanych na złote według kursu NBP z początku października poprzedniego roku).

Jakie środki trwałe obejmuje jednorazowa amortyzacja de minimis?

Jednorazowa amortyzacja de minimis dotyczy wybranych grup środków trwałych (grupy 3–8 KŚT), z wyłączeniem samochodów osobowych i wartości niematerialnych (np. licencji). Limit odpisów w jednym roku podatkowym wynosi równowartość 50 000 euro – w 2024 roku to 230 000 zł, a w 2025 – 214 000 zł.

Wykluczone są środki z grup KŚT:

• 0 – grunty,
• 1 – budynki i lokale,
• 2 – obiekty inżynierii,
• 7 – samochody osobowe,
• 9 – inwentarz żywy,
• oraz wartości niematerialne i prawne (np. oprogramowanie).

Kiedy nie można zastosować amortyzacji jednorazowej?

Z jednorazowej amortyzacji de minimis nie mogą korzystać przedsiębiorcy, którzy nie są małymi podatnikami, a jednocześnie nie rozpoczynają działalności. Dodatkowo wykluczone są osoby, które prowadziły działalność samodzielnie lub jako wspólnik spółki, lub jeśli ich małżonek prowadził działalność w ciągu ostatnich dwóch lat przy wspólności majątkowej.

Ulga na fabrycznie nowe środki trwałe do 100 000 zł

Odrębna preferencja dotyczy jednorazowej amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych (grupy 3–6 i 8 KŚT), których łączna wartość w danym roku wynosi między 10 000 zł a 100 000 zł. Można z niej korzystać niezależnie od statusu małego podatnika i bez konieczności korzystania z pomocy de minimis. W spółkach limit 100 000 zł dotyczy łącznie wszystkich wspólników.

Minimalna wartość jednego składnika objętego ulgą to 3500 zł. Jeśli przedsiębiorca przekroczy roczny limit 100 000 zł, nadwyżka może być rozliczana w kolejnych latach standardową metodą amortyzacji.