Czy osoba prywatna może wystawić fakturę lub rachunek?

fot. pixaby.com/CC creative commons

Osoby fizyczne mogą wykonywać określone czynności za wynagrodzeniem na podstawie różnych stosunków prawnych. Czasami zachodzi sytuacja w której zleceniodawca prosi o wystawienie faktury VAT. Pojawia się zatem pytanie, czy osoba nieprowadząca działalności może wystawić fakturę VAT? Odpowiedź w dzisiejszym artykule Bizin.pl. 

Kto jest uprawniony do wystawienia faktury VAT? 

Zgodnie z ustawą o VAT w przypadku wykonywania czynności opodatkowanych podatnicy są zobowiązani do wystawienia z tego tytułu faktury, a zatem fakturę może wystawić taki podmiot, który jest podatnikiem VAT.

Za podatników VAT uważa się osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z ustawą za działalność gospodarczą uważa się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Obejmuje ona w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Kto nie jest podatnikiem podatku VAT

Nie każda samodzielnie wykonywana działalność jest z automatu traktowana jako działalność gospodarcza. Ustawa o VAT jasno określa że, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, nie uznaje się czynności:

• z których tytułu przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1–6 ustawy PIT
• z których tytułu przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2–9 ustawy PIT (umowy cywilnoprawne typu umowa zlecenie oraz umowa o dzieło), jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków ich wykonywania, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich;
• usług twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzanych w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw artystycznego wykonania albo ich wykonanie, w tym również wynagradzanych za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.

Czy osoba nieprowadząca działalności może wystawić fakturę lub rachunek?

Podmioty, które nie są podatnikami VAT nie mogą wystawić faktury, posiadają natomiast uprawnienie do wystawienia rachunku. Zgodnie z Ordynacją podatkową, jeżeli z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą są zobowiązani, na żądanie kupującego lub usługobiorcy, wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi.

W myśl Ordynacji podatkowej, działalność gospodarcza to działalność zarobkowa w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każda inna działalność zarobkowa wykonywana we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność – do przedsiębiorców.

Przedstawiona definicja jest bardzo szeroka i obejmuje również czynności wykonywane samodzielnie, a więc właśnie działania w ramach umów cywilnoprawnych. Oznacza to, że osoba taka nie może wystawić faktury, ale może wystawić rachunek.

Podatnicy  od których zażądano rachunku przed wykonaniem usługi lub wydaniem towaru, wystawiają rachunek nie później niż w terminie 7 dni od dnia wykonania usługi lub wydania towaru. Jeżeli jednak żądanie wystawienia rachunku zostało zgłoszone po wykonaniu usługi lub wydaniu towaru, wystawienie rachunku następuje w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia żądania.

Rozporządzenie w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach określa, że rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi zawiera co najmniej:

• imiona i nazwiska (nazwę albo firmę) oraz adresy sprzedawcy i kupującego bądź wykonawcy i odbiorcy usługi;
• datę wystawienia i numer kolejny rachunku;
• określenie rodzaju i ilości towarów lub wykonanych usług oraz ich ceny jednostkowe;
• ogólną sumę należności wyrażoną liczbowo i słownie.

Podatnik nie ma obowiązku wystawienia rachunku, jeżeli żądanie zostało zgłoszone po upływie 3 miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.