Odliczanie VAT od samochodów ciężarowych w 2014 r

Interpelacja nr 15266 w sprawie wprowadzenia możliwości odliczenia w pełnej wysokości podatku VAT od samochodów nabywanych przez firmy. 

Szanowny Panie Ministrze! 
Na podstawie obowiązującej ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t przedsiębiorcy dokonującego zakupu takiego samochodu przysługuje prawo odliczenia podatku VAT w niepełnej wysokości określonej w fakturze. Zgodnie z art. 86 ust. 3 ustawy podatek naliczony przy zakupie samochodów i pojazdów samochodowych w stosunku do faktycznie należnego wynosi 60% kwoty tego podatku, nie więcej niż 6 tys. zł. Tak więc samochód, dla którego odliczamy najwyższy VAT, czyli 6 tys. zł, to samochód o wartości 45 454,54 zł. Podatek VAT od nadwyżki cen w samochodach o cenie zakupu powyżej tej wartości nie jest odliczany i stanowi stratę dla przedsiębiorcy.

Brak możliwości odliczania poniesionych ww. podatków VAT w pełnej, rzeczywistej wysokości stanowi dla przedsiębiorców dodatkowe, faktyczne koszty prowadzonej działalności, obniżające konkurencyjność polskiej gospodarki, zwłaszcza w czasach kryzysu ekonomicznego, gdy branża motoryzacyjna w Polsce znalazła się w najgorszym od lat okresie, gdy notowany jest drastyczny spadek sprzedaży i produkcji pojazdów oraz coraz większa skala zwolnień w zakładach motoryzacyjnych i podmiotach sprzedających i serwisujących samochody.
Przedsiębiorcy od lat bezskutecznie podnoszą problem nieuwzględnienia rzeczywistych kosztów działalności gospodarczej i umożliwienia odliczenia podatku VAT w pełnej wysokości. Dysponują również obliczeniami i analizami, z których wynika, że istnieją rozwiązania korzystniejsze od obecnie obowiązujących, zarówno dla budżetu państwa, jak i dla przedsiębiorców.

W krajach Unii Europejskiej nie odróżnia się samochodów osobowych od ciężarowych na potrzeby odliczania podatku VAT. Czynnikiem decydującym jest przeznaczenie samochodu. Jeśli samochód służy przedsiębiorcy do działalności gospodarczej bez względu na to, czy jest ciężarowy czy osobowy, ma prawo do odliczenia podatku VAT od jego ceny w pełnej wysokości.

Myślę, że nie muszę przekonywać Pana Ministra, że udogodnienia podatkowe dla przedsiębiorców mogą być ważnym narzędziem państwa w prowadzeniu polityki gospodarczej, a obniżanie obciążeń podatkowych zwykle ma swoje pozytywne skutki dla gospodarki i powinno wynikać z racjonalnego rachunku ekonomicznego przeprowadzonego na etapie stanowienia prawa.

Ja wynika z zapowiedzi, resort finansów planuje od 1 stycznia 2014 r. wprowadzić jednolite zasady odliczania VAT-u od aut osobowych i samochodów o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t oraz paliw i innych wydatków eksploatacyjnych dotyczących tych pojazdów.
Przepisy mają w taki sam sposób traktować samochody osobowe, jak i auta, które nimi nie są, ale funkcjonalnie są niemal identyczne. Niestety proponowane rozwiązania są mniej korzystne dla przedsiębiorców od obecnie obowiązujących. Zgodnie z propozycją resortu finansów od samochodów osobowych i innych o DMC do 3,5 t będzie można odliczać maksymalnie 50% VAT zawartego w ich cenie, ale nie więcej niż 8000 zł. Od paliwa i pozostałych wydatków związanych z ich eksploatacją będzie można odliczać maksymalnie 50% zawartego w ich cenie podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym mam do Pana Ministra następujące pytania.

1. Jakie skutki budżetowe wywoła wprowadzenie obecnej propozycji ministerstwa finansów? 
2. Czy prowadząc prace nad projektem zmian w ww. ustawie resort finansów analizował możliwość wprowadzenia pełnego odliczenia VAT od nabywanych przez firmy pojazdów? Jakie byłyby skutki budżetowe wprowadzenia takiego rozwiązania?

3. Czy resort finansów brał pod uwagę takie przemodelowanie unormowań dotyczących odliczenia podatku VAT, że wprowadzone zostaje pełne odliczenie podatku VAT od wszystkich rodzajów pojazdów nabywanych przez firmę przy równoczesnym przejrzystym opodatkowaniu ich prywatnego użytkowania oraz braku możliwości odliczenia VAT przy zakupie paliwa? Jakie byłyby skutki budżetowe wprowadzenia takiego rozwiązania?

Z poważaniem
Poseł Małgorzata Pępek
Żywiec, 6 marca 2013 r.

Szanowna Pani Marszałek!
W związku z pismem, znak: SPS-023-15266/13, z dnia 12 marca br., przy którym została przesłana interpelacja pani poseł Małgorzaty Pępek w sprawie wprowadzenia odliczania w pełnej wysokości podatku VAT od nabywanych przez firmy samochodów, uprzejmie informuję.

Wstępnie należy wskazać, że kwestia wprowadzenia pełnego odliczenia podatku VAT od samochodów nabywanych przez firmy to bardzo złożone zagadnienie.

Zgodnie z systemowymi założeniami podatku od wartości dodanej, a w szczególności z zasadą neutralności, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego zawartego w nabywanych towarach i usługach, które związane są z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi w ramach prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, zdefiniowanej w przepisach tego podatku. Istnieją jednak towary, których natura powoduje, że mogą być one wykorzystywane w działalności gospodarczej podatnika, jak również w łatwy sposób mogą być one przeznaczone na cele niezwiązane z tą działalnością. W takim przypadku bowiem co do zasady nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. Sytuacja taka pojawia się w przypadku służbowych samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, których konstrukcja powoduje, że mogą one być wykorzystywane zarówno do działalności gospodarczej, jak i na cele niezwiązane z tą działalnością (np. na użytek prywatny podatnika).

W wielu przypadkach nie jest przy tym możliwa efektywna kontrola ustalenia, w jakim zakresie pojazdy te są wykorzystywane na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej podatnika, a w jakim na cele niezwiązane z tą działalnością. W konsekwencji mogłoby to prowadzić np. do nieopodatkowanego wykorzystywania tych pojazdów, np. na cele prywatne podatnika. W związku z tym w Polsce w odniesieniu do takich pojazdów nie stosuje się pełnego odliczenia podatku VAT.

Ponadto nie mogę zgodzić się z panią poseł, że w krajach Unii Europejskiej na potrzeby odliczania podatku VAT nie odróżnia się samochodów osobowych od ciężarowych, stosując jako jedyne kryterium przeznaczenie samochodu do działalności gospodarczej.
Z posiadanych przeze mnie informacji wynika, że w wielu krajach członkowskich Unii Europejskiej kryterium decydującym o pełnym odliczeniu podatku VAT przy nabyciu pojazdów samochodowych jest ich konstrukcyjne przeznaczenie. W większości krajów w stosunku do samochodów przeznaczonych głównie do przewozu osób, czyli zasadniczo samochodów osobowych, podobnie jak w Polsce stosuje się ograniczone prawo do odliczenia. Wśród państw członkowskich Unii Europejskiej stosujących tego rodzaju regulacje można wskazać Włochy, Belgię, Łotwę czy Hiszpanię.
Przechodząc do proponowanych we wniosku derogacyjnym rozwiązań w zakresie odliczania podatku VAT od nabywanych samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t, które mają obowiązywać od 2014 r., uprzejmie informuję, że zaproponowane rozwiązania są wynikiem szczegółowych analiz nad kierunkiem zmian przepisów w ww. zakresie, który nie tylko uprościłby rozliczanie podatku VAT w tym obszarze, ale również uwzględniałby możliwości budżetowe państwa.

Żadne z rozważanych rozwiązań nie zakładało pełnego, generalnego odliczenia VAT przy nabyciu samochodów osobowych wykorzystywanych do prowadzonej działalności gospodarczej. Wynika to z faktu, że wprowadzenie pełnego odliczania podatku VAT od wszystkich pojazdów nabywanych przez firmy pociąga za sobą ogromne ujemne skutki budżetowe. Według Ministerstwa Finansów ubytek dochodów budżetu państwa w przypadku wprowadzenia pełnego odliczania podatku VAT przy nabyciu samochodów osobowych (i samochodów z tzw. kratką) w skali 2014 r. wyniósłby 2085 mln zł. Podkreślić należy, że skutki te nie obejmują ubytku dochodów wynikających z prawa do odliczenia podatku VAT od nabywanych paliw do tych samochodów (ok. −4818 mln zł).

Tych ujemnych skutków budżetowych nie byłby w stanie zrekompensować system rozliczeń wykorzystywania tych pojazdów na cele prywatne, który dodatkowo należałoby rozbudować o kosztowny system kontroli prawidłowego opodatkowania wykorzystywania tych pojazdów do celów prywatnych. Mimo rozbudowania takiego systemu kontroli nie byłby on efektywny i niewątpliwie byłby nie tylko kosztowny, ale i skomplikowany.

W kwestii skutków budżetowych, jakie wywoła wprowadzenie proponowanych przez resort finansów rozwiązań (przekazanych jako wniosek derogacyjny do Komisji Europejskiej), informuję, że według szacunków Ministerstwa Finansów w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów ustawy o podatku od towarów i usług skutki te w 2014 r. wyniosą ponad −1,8 mld zł.

W odniesieniu do kwestii wprowadzenia przejrzystego opodatkowania prywatnego użytku samochodów osobowych i im podobnych (w przypadku wprowadzenia pełnego odliczenia przy ich nabyciu) należy wskazać, że określenie stopnia wykorzystania ww. samochodów i pojazdów na cele działalności gospodarczej i na cele prywatne podatnika dla potrzeb rozliczenia podatku wymagałoby prowadzenia przez podatnika szczegółowej ewidencji. Natomiast po stronie organów podatkowych weryfikacja rzeczywistego stopnia wykorzystania tych samochodów i pojazdów na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą wymagałaby wnikliwych i czasochłonnych czynności kontrolnych. Generowałoby to zatem duże koszty zarówno po stronie organów, jak i podatników. Należy mieć również na uwadze, że w wielu przypadkach mogłoby dochodzić w tej kwestii do sporów pomiędzy organem podatkowym a podatnikiem oraz ewentualnych postępowań przed sądami administracyjnymi w przypadku zaskarżenia przez podatnika rozstrzygnięcia przyjętego przez ten organ.

W związku z tym w mojej ocenie korzystniejszym rozwiązaniem jest wprowadzenie ograniczenia w odliczaniu podatku VAT przy nabyciu ww. pojazdów z jednoczesnym odejściem od obowiązku opodatkowania podatkiem VAT prywatnego użytku tych samochodów.

Z poważaniem
Maciej Grabowski - podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów

Źródło:

https://www.sejm.gov.pl